Szkoła Jutr@ i CyberSkiller – nowoczesne podejście do edukacji cyfrowej

W dobie dynamicznego rozwoju technologii konieczne jest zwrócenie uwagi na nieadekwatność programu nauczania informatyki do wymagań współczesnego świata. Nastolatki nie są zainteresowane teorią ani aplikacjami, które nie mają zastosowania w ich codziennym życiu. Większość operacji wykonują obecnie na smartfonach, co sprawia, że tradycyjne podejście do nauczania informatyki wydaje się przestarzałe. Problem ten szczególnie uwidocznił się podczas pandemii i nauki zdalnej. 

Co można zrobić, aby zachęcić młodzież do nauki informatyki? Przede wszystkim należy zastąpić wkuwanie teoretycznych treści oraz wykonywanie często niepraktycznych zadań, nierzadko ocenianych w formie kartkówek i sprawdzianów, bardziej praktycznym podejściem. Kluczowe jest kształcenie umiejętności cyfrowych, które mają realne zastosowanie w codziennym życiu. Warto skoncentrować się na rozwijaniu kompetencji przyszłości – zarówno technologicznych (programowanie i rozwój oprogramowania, sztuczna inteligencja i uczenie maszynowe, cyberbezpieczeństwo, chmura obliczeniowa, inżynieria danych), jak i miękkich, takich jak kreatywność, innowacyjność, umiejętność współpracy czy krytyczne myślenie. Tego rodzaju wiedza i umiejętności będą cenne dla każdego, niezależnie od obranej ścieżki zawodowej.

Z tego założenia wychodzą twórcy innowacyjnych programów – Szkoła Jutr@ oraz CyberSkiller. Czym się wyróżniają i dlaczego warto zwrócić na nie uwagę? 

Szkoła Jutr@ to inicjatywa, która ma na celu wsparcie polskich szkół w procesie cyfryzacji. Program skupia się na rozwijaniu umiejętności cyfrowych wśród uczniów oraz doskonaleniu kompetencji nauczycieli w zakresie wykorzystania nowoczesnych technologii w nauczaniu. Odpowiada na rosnące zapotrzebowanie na specjalistów w branży IT oraz wspiera uczniów w zdobywaniu umiejętności, które są dziś niezbędne na rynku pracy. Inicjatorem i fundatorem programu Szkoła Jutr@ jest Fundacja Orange, natomiast partnerem merytorycznym i realizatorem działań edukacyjnych – Cyfrowy Dialog, Stowarzyszenie od lat specjalizujące się w edukacji cyfrowej, wspierające rozwój kompetencji technologicznych wśród nauczycieli, uczniów i rodziców. 

Kluczowe cele programu Szkoła Jutr@ to: 

• Dostosowanie metod nauczania do współczesnych wyzwań: Wprowadzenie narzędzi cyfrowych i nowoczesnych metod dydaktycznych pozwala na bardziej interaktywne i angażujące zajęcia.
• Rozwój kompetencji cyfrowych uczniów: Uczniowie uczą się m.in. programowania, analizy danych, tworzenia treści cyfrowych oraz bezpiecznego korzystania z internetu. 
• Wsparcie dla nauczycieli: Pedagodzy uczestniczą w szkoleniach i kursach, które pomagają im wykorzystywać technologię w codziennej pracy. 

Co istotne, Szkoła Jutr@ oferuje również dostęp do darmowych materiałów edukacyjnych i narzędzi cyfrowych, takich jak platformy e-learningowe czy aplikacje wspierające naukę na odległość.

Z kolei CyberSkiller jest programem, który który skupia się na praktycznym nauczaniu zasad ochrony danych i cyberbezpieczeństwa. W czasach, gdy nasza aktywność przenosi się do świata cyfrowego, znajomość zasad cyberbezpieczeństwa staje się kluczowa. CyberSkiller pomaga zrozumieć, jak chronić swoje dane, a także jak unikać pułapek zastawianych przez cyberprzestępców. 

Autorką projektu jest Beata Chodacka, uznana ekspertka w dziedzinie edukacji cyfrowej i bezpieczeństwa w sieci, która od lat angażuje się w projekty mające na celu podnoszenie kompetencji technologicznych nauczycieli i uczniów. Jest również znana z działalności w innych projektach edukacyjnych, takich jak np. wspieranie kompetencji cyfrowych w edukacji w Polsce. 

Z kolei osobą spinającą oba projekty jest prezeska Stowarzyszenia Cyfrowy Dialog - Iwona Brzózka - Złotnicka, wybitna postać w polskim środowisku edukacyjnym, szczególnie w obszarze cyfrowych kompetencji i innowacji edukacyjnych. Trudno policzyć projekty, których była inicjatorką lub w które zaangażowała się, ze swoim zespołem, jako realizator.

Program CyberSkiller oferuje: 

1. Platformę edukacyjną: Uczestnicy mają dostęp do interaktywnych kursów, w których uczą się, jak identyfikować zagrożenia i reagować na nie w praktyce. 
2. Symulacje realnych ataków: Dzięki realistycznym scenariuszom, uczestnicy mogą doświadczyć sytuacji, które zdarzają się w prawdziwym świecie, i nauczyć się na nie reagować. 
3. Szkolenia dla różnych grup: CyberSkiller skierowany jest zarówno do uczniów, studentów, jak i osób dorosłych, w tym pracowników firm i instytucji publicznych. 

Program stawia na praktykę, dzięki czemu uczestnicy zdobywają konkretne umiejętności, które mogą od razu wykorzystać w życiu codziennym lub zawodowym. 

Programy Szkoła Jutr@ i CyberSkiller to świetne przykłady na to, jak edukacja może dostosować się do współczesnych wyzwań. Obie inicjatywy nie tylko uczą praktycznych umiejętności, ale także inspirują do korzystania z technologii w sposób świadomy i bezpieczny. 

Jeśli zależy nam na przyszłości młodych pokoleń oraz na budowaniu społeczeństwa gotowego na wyzwania XXI wieku, warto wspierać tego typu inicjatywy. Inwestując w edukację cyfrową, inwestujemy w przyszłość – zarówno swoją, jak i całego kraju.

"Removed" - fotograficzny projekt o naszej relacji z technologią

W erze wszechobecnych smartfonów i mediów społecznościowych fotograf Eric Pickersgill postanowił stworzyć projekt, który na nowo skłania do refleksji nad naszą relacją z technologią. Jego cykl zdjęć zatytułowany "Removed" ukazuje ludzi w codziennych sytuacjach — jedząc wspólnie posiłek, siedząc na kanapie czy spędzając czas w przestrzeni publicznej. W każdej z tych scen jednak brakuje jednego elementu: urządzeń elektronicznych. Artysta usunął smartfony i tablety z rąk modeli, pozostawiając jedynie puste gesty i spojrzenia skierowane w próżnię. Efekt? Uderzający obraz społecznego izolowania się mimo fizycznej obecności.

Projekt Pickersgilla wpisuje się w szerszy nurt działań artystycznych i kampanii społecznych, które zachęcają do świadomego korzystania z technologii. Jednym z przykładów takich inicjatyw jest kampania "Disconnect to Connect", o której pisałam w poście. Jej głównym przesłaniem było oderwanie się od ekranów, by budować głębsze relacje międzyludzkie. Hasło to zyskało popularność na całym świecie, przypominając nam o potrzebie skupienia na teraźniejszości i autentycznych doświadczeniach.

O tym "Jak smartfony niszczą nasze relacje" było z kolei w poście na temat phubbingu, czyli ignorowania osób w towarzystwie na rzecz korzystania z telefonu. W odpowiedzi na ten problem powstało wiele akcji edukacyjnych, takich jak kampanie w mediach społecznościowych, warsztaty czy spoty reklamowe, które mają na celu zwiększenie świadomości społecznej i promowanie "cyfrowej higieny".

Cyfrowa higiena jest też jednym z modułów projektu Fundacji KPMG - #DigitalWizards. Odpowiedzialną za ten moduł jest Zyta Czechowska, autorka książki "Jak nie zgubić dziecka w sieci?", którą napisała wspólnie z Mikołajem Marcelą. W opisie pozycji czytamy "Dostarczy wiedzy o zaletach i wadach nowych technologii oraz praktycznych rozwiązań, dzięki którym ograniczycie zagrożenia związane z internetem i uczynicie cyfrowy świat sprzymierzeńcem w procesie efektywnej edukacji i rozwoju swoich dzieci."

Wracając do  projekt Pickersgilla. Refleksja, którą wzbudza, może być pierwszym krokiem do zmiany naszych nawyków. Zacznijmy od małych kroków: 

• Unikanie korzystania z telefonu przy posiłkach.
• Wyłączmy powiadomienia. 
• Róbmy regularne przerwy od ekranu, szczególnie przed snem.
• Zorganizujmy dzień bez technologii.
• Wyjdźmy na spacer bez telefonu.
• Podczas spotkań z bliskimi skupmy się wyłącznie na rozmowie.

Takie działania mogą nie tylko poprawić nasze samopoczucie, ale także pomóc nam na nowo docenić wartość chwil spędzanych z innymi.

Szkoła Przyszłości: misja niemożliwa czy realna wizja

Po ukazaniu się raportu Teach for Poland "Nauczyciel_ka 2040. Odważ się myśleć inaczej",  w mediach społecznościowych rozgorzała dyskusja na temat jego celowości. Niektórzy są zachwyceni, inni traktują go jako alert, kolejni są…rozdrażnieni, widząc znowu wygórowane oczekiwania wobec nauczycieli i zawoalowane odwoływanie się do powołania i misji. Przyznam, że skłaniam się ku ostatniej interpretacji. Pewnie wynika to z lat spędzonych w tyglu edukacji, w których mieszają się różne pomysły, wtrąca się polityka, ale ciągle brak spójnej wizji, pomysłu, co zrobić, aby wyjść na prostą. Z drugiej strony, jedno jest pewne, nie możemy tkwić w przestarzałym systemie, nie widzieć szalonych zmian, bo wtedy szkoła…okaże się niepotrzebna. Wszak głównym jej celem jest przygotowanie do ciągle zmieniającego się świata. Przyjmując taką argumentację przyznajemy, że raport jest potrzebny i zwiększamy jego wartość.

Krótko przed ukazaniem się dokumentu, została zaprezentowana wstępna propozycja profilu absolwenta i absolwentki, przygotowana przez IBE Instytut Badań Edukacyjnych na zlecenie MEN. Poprzedziły ją konsultacje społeczne. Doceniam możliwość wypowiedzenia się w tej kwestii, trzymam kciuki, żeby coś z tego wyniknęło. Tak samo trzymam kciuki za realizację chociaż części założeń raportu. Mogłabym zdecydować się np. na rolę przewodnika rozwoju cyfrowego, który opiekuje się swoimi podopiecznymi z pomocą aplikacji, nieustannie monitorującej postępy ucznia, ale nie wymagającej ciągłej pracy. Program sygnalizowałby czas na odpoczynek i sen oraz podpowiadał, jak przyjemnie i zdrowo spędzić czas wolny. Miałby tez możliwość „utrudniania życia”, wyłączając lub proponując nietypowe aktywności, służące krytycznemu myśleniu i samodzielności. Wtedy ja udałabym się do swojej kapsuły regeneracyjnej, w której miałbym możliwość drzemki, medytacji lub sesji relaksacyjnej z wykorzystaniem VR. Wizja do przyjęcia ;-) 
Polecam zarówno zapoznanie się z raportem, jak i z profilem absolwenta. Może zechcecie podzielić się waszymi przemyśleniami w komentarzach?