środa, 25 stycznia 2023

25 stycznia - Dzień Kryptologii

25 stycznia to Dzień Kryptologii, święto które obchodzimy od 2007r. Upamiętnia ono  jedno z najważniejszych wydarzeń II wojny światowej - złamanie szyfru niemieckiej maszyny szyfrującej "Enigma". "Historycy II wojny światowej, którzy usiłują oszacować wpływ złamania szyfru "Enigmy" na losy wojny twierdzą, że wyczyn trójki młodych deszyfrantów skrócił wojnę o około 3 lata. Jeden rok wojny kosztował świat ok. 10 mln istnień ludzkich zatem rozszyfrowanie "Enigmy" przyczyniło się do ocalenia około 30 milionów osób". Kim byli owi młodzi deszyfranci? To trzej polscy matematycy i kryptolodzy, Marian Rejewski, Jerzy Różycki oraz Henryk Zygalski - absolwenci Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, pracujący wówczas w Biurze Szyfrów Sztabu Głównego Wojska Polskiego. Dlatego to właśnie w Poznaniu znajduje się zarówno Pomnik Polskich Kryptologów, jak i Centrum Szyfrów Enigma, muzeum otwarte całkiem niedawno, bo 24 września 2021r.  Możemy je zwiedzić online. Skorzystaliśmy z tej możliwości dziś, w ramach zajęć kółka programistycznego Centrum Mistrzostwa Informatycznego. 

wtorek, 24 stycznia 2023

Prywatność w sieci a AI

W obliczu olbrzymiej wrzawy na temat ChatGPT postanowiłam bliżej przyjrzeć się tematowi. Jednak pojawiła się i druga opcja – prywatność, a raczej jej poszanowanie (lub brak). A może by tak połączyć te treści? O Chat GPT napisano już wiele - o jego wadach, zagrożeniach, roli w edukacji (zarówno pozytywnej, jak i negatywnej). W ostatniej kwestii  polecam artykuł na blogu Superbefrów, „Czy i co zmieni AI w edukacji, na przykładzie ChatGPT” autorstwa Stanisława Czachorowskiego. Profesor - analizując kolejne etapy tworzenia tekstu – od pisania ręcznego, poprzez komputerowe, dyktowanie głosem do generowania tekstu przez AI – podaje ich wady i zalety. Pisze o niebezpieczeństwie używania AI I ChatGPT przez uczniów i studentów, którzy wykorzystają je do „pisania” prac kontrolnych, esejów i tekstów na zaliczenie przedmiotu (to już się dzieje). Postuluje korzystanie z ChatGPT jako uzupełnienia, a nie zamiennika tradycyjnych metod pisania oraz weryfikację i edycję tekstów generowanych przez AI.
Cóż, sama skorzystałam dziś po raz kolejny z openai.com i nie chodzi tu wcale o tworzenie tego posta  ;-) Najpierw jednak skomentowałam na linkedin kolejną próbę „narady publicznej” – tym razem w celu znalezienia skutecznych sposobów znacznego zwiększenia liczby specjalistów ICT w Polsce – wobec stwierdzonego deficytu 147 tys. Cóż się okazało? ChatGPT potwierdził moje przekonania. Na pierwszym miejscu postawił inwestowanie w edukację i szkolenia.
Kolejne wytyczne były oczywiste:
2. Stwarzać programy stypendialne dla młodych ludzi, którzy chcą rozpocząć karierę w branży ICT. 
3. Tworzyć programy mentoringowe, w których doświadczeni pracownicy branży ICT mogą dzielić się swoją wiedzą doświadczeniem z młodymi ludźmi.
4. Oferować atrakcyjne warunki pracy, takie jak elastyczne godziny pracy, telepracę, przyjazne środowisko pracy.
5. Współpracować z uczelniami wyższymi, aby zapewnić studentom praktyczną wiedzę doświadczenie zawodowe.
6. Promować branżę ICT jako atrakcyjny kierunek kariery, pokazując różne możliwości rozwoju i perspektywy zawodowe.
Ten ostatni punkt jest mi szczególnie bliski, zarówno jako nauczycielce informatyki, jak i trenerce współpracującej z firmami, które zajmują się rozwijaniem umiejętności, ale przede wszystkim pasji „do komputerów”. Mam tu na myśli szczególnie wielokrotnie opisywany Cyfrowy Dialog, którego naczelnym hasłem jest zmiana edukacji. „Chcemy, by jej cele były odpowiedzią na potrzeby uczniów, nauczycieli i rodziców”. Główną potrzebą zaś jest przygotowanie do życia w nowoczesnym świecie – umiejętność poruszania się w nim, komunikacji, współpracy, nastawienia na empatię.
Wracając do AI. Czas przejść do kolejnej roli, która wzbudza wiele radości, a mnie…niepokoi. Chodzi o generowanie obrazów i wykorzystywanie tego przez różnorakie firmy. Już jakiś czas temu głośno było o aplikacjach odmładzających i  postarzających, chociażby FaceApp. Wiele osób – zapominając o swoim bezpieczeństwie i prywatności „puszczało w świat” swoje zdjęcia. Podobnie jest teraz – korzystając „za darmo” pozbywamy się wrażliwych danych. Czasami bierzemy nawet udział w konkursach, np. banku ING, który wykorzystując trend i zwykłą ludzką ciekawość próbuje namierzyć potencjalnych klientów. 
Najsłabszym ogniwem w przypadku cyberbezpieczeństwa jest człowiek Jego emocje przysłaniają nam prawdziwy obraz. Jestem przerażona skalą sharentingu. Nawet babcie wrzucają zdjęcia USG swoich wnuczków/wnuczek w okresie płodowym :-( Jeśli nie przeszkadza brak intymności - fakt, że takie fotki widzi cały świat, może czas wziąć pod uwagę wartość marketningową lub medyczną takiego zdjęcia. Było o tym na jakiejś konferencji dot. cyberbezpieczeństwa i prywatności. Jeśli znajdę, przeedytuję treść.
Wkrótce Dzień Bezpiecznego Internetu – czas przemyśleć niektóre sprawy.  Na koniec oczywiście linki:
ABC cyberbezpieczeństwa (też o cyfrowym śladzie)

czwartek, 12 stycznia 2023

Laboratoria Przyszłości – czy program odniesie sukces?


„Laboratoria Przyszłości to Program skierowany do szkół podstawowych oraz ogólnokształcących szkół artystycznych. Jego celem jest budowanie kompetencji kreatywnych i technicznych wśród uczniów. W ramach Programu szkoły otrzymają od państwa wsparcie finansowe na zakup wyposażenia technicznego niezbędnego do rozwoju umiejętności praktycznych wśród dzieci i młodzieży.
Laboratoria Przyszłości to nowoczesny sprzęt, który uatrakcyjni zajęcia szkolne i pozwolą uczniom rozwijać swoje zainteresowania nie tylko na lekcjach techniki i w ramach innych obowiązkowych zajęć edukacyjnych, lecz także w ramach zajęć pozalekcyjnych, kół zainteresowań i innych form rozwijania umiejętności.”
Te cytaty ze strony gov.pl były mi potrzebne na ukazanie istotnego braku w przygotowanym programie. Kto ma budować kompetencje kreatywne i techniczne wśród uczniów? Kto ma uczyć ich korzystania z nowoczesnego sprzętu? Gdzie mowa o szkoleniach nauczycieli? Czy, jak w przypadku nauki zdalnej, mają być pozostawieni sami sobie? Na zasadzie – macie i zróbcie? Cóż – nauczyciele przywykli już do tego. Mimo wewnętrznego buntu dają radę i…szkolą się, aby sprostać kolejnym zadaniom.
Na szczęście wielu fachowców pomaga we wdrażaniu nowoczesnego sprzętu do szkół. Robią to również organizacje, które nastawione są na zmianę edukacji – „by jej cele były odpowiedzią na potrzeby uczniów, nauczycieli i rodziców”. Wzorem dla mnie jest Cyfrowy Dialog, na zlecenie którego (a konkretnie NODN Cyfrowy Dialog, z jego szefem Krzysiem Jaworskim) poprowadziłam spotkanie na temat emulatorów. Ponieważ obiecałam uczestnikom zbiorówkę linków do prezentowanych stron, wrzucam je poniżej. Będą one zapewne pomocne podczas prowadzonych zajęć. Zawsze pod ręką :-) Przyjemności w odkrywaniu nowych rzeczy. I pamiętajcie: „Nic naprawdę ważnego nie działa od razu dobrze. Najlepsza lekcja, jakiej możemy udzielić naszym uczniom, to pokazanie im, jak sami się uczymy”. Niech te słowa Seymoura Paperta towarzyszą nam w dalszej pracy. 

Linki:
robot sterowany blokami lub Pythonem (tłum. Adam Jurkiewicz)
karty do scratcha (klikamy na stronie w słowo „LINK”; mamy stoper, microbita tańczącego i rysującego)
https://www.tinkercad.com/  - nie tylko druk 3D ;-) również symulator elektroniki (proste układy, Arduino, microbit) i narzędzie do nauki kodowania
https://create.withcode.uk/ - emulator online
kursy forbota (dla microbita)