Alarmujące statystyki: 97% młodzieży dostrzega szkodliwe zjawiska w sieci

Równo dwa tygodnie temu odbył się webinar zarejestrowany w ramach cyklu „Cybebezpieczeństwo” i umieszczony na kanale Cyfrowego Dialogu. Prowadząca przedstawiła w nim szereg liczb, będących wynikami badań nad funkcjonowaniem, głównie dzieci i młodzieży w Internecie. I tak, według NASK, który takie ogólnopolskie badania prowadzi od lat:

• 40% nastolatków doświadczyło wyzwisk w sieci, 
• 25% nastolatków było ośmieszanych i/lub poniżanych online, 
• 51% przypadków hejtu dotyczyło wyglądu fizycznego. 

Nie doszukałam się w tym raporcie (pochodzi on z badań przeprowadzonych w 2022, natomiast wyniki opublikowano w 2023 r.) zsumowanych danych dotyczących kontaktu ze szkodliwymi zjawiskami w internecie. Takie dane znalazły się w najnowszym badaniu, przeprowadzonym na zlecenie Rzecznika Praw Dziecka. I tak:

• 97% młodzieży zauważa szkodliwe zjawiska w internecie, takie jak hejt, stalking, publikowanie wizerunku bez zgody, scam.
• 84% młodzieży uważa hejt za jedno z najbardziej szkodliwych zjawisk w internecie. 
• 77% wskazuje na stalking jako poważne zagrożenie. 

Dodatkowe statystyki:

• 85% dziewcząt i 77% chłopców natrafiło na niepokojące materiały w sieci.
• 86% uczniów szkół ponadpodstawowych i 75% uczniów szkół podstawowych zetknęło się z niepokojącymi treściami online.
• 90% dziewcząt i 78% chłopców postrzega hejt jako niebezpieczne zjawisko.
• 55% dziewcząt i 48% chłopców uważa tworzenie i przerabianie zdjęć przez AI za niebezpieczne.
• 73% chłopców i 64% dziewcząt uznaje włamanie na profil za poważne zagrożenie.
• 71% chłopców i 62% dziewcząt obawia się scamów.

Niestety nie dotarłam do pełnego raportu. Na stronie Rzecznika Praw dziecka jest tylko streszczenie, z niedziałającym linkiem do całości. 

Ze względu na różnice w próbach badawczych oraz metodologii, bezpośrednie porównywanie wyników może być trudne. Badanie NASK objęło uczniów z z klas siódmych i ósmych szkół podstawowych oraz z pierwszych i drugich klas szkół ponadpodstawowych, w sumie 4984 młodych (plus 1255 rodziców i opiekunów prawnych). Respondenci pochodzili ze wszystkich województw w Polsce. Badanie Rzecznika Praw Dziecka skupiło się na młodzieży w wieku 12–17 lat i objęło 1604 uczniów.

Różnice te mogą wpływać na wyniki i ich interpretację. Nie znam się jednak na statystyce. Analizowanie danych nie było motywem do napisania tego posta. Chciałam zwrócić uwagę na pogarszający się model funkcjonowania w internecie i na fakt, że nie zawsze młodzież czyni odpowiednie kroki w przypadku spotkania się z negatywnymi zjawiskami w sieci. 

Mimo, że 44 proc. deklaruje, że zawsze lub prawie zawsze ma kogoś, do kogo może zwrócić się w przypadku niepokojącej sytuacji w sieci (badania na zlecenie Rzecznika Praw Dziecka, 2025), „Częściej niż co trzeci uczeń 7 klasy szkoły podstawowej będący celem ataków w internecie nikomu nic o tym nie mówi – nie zgłasza problemu” (NASK, 2023). Dlatego warto przypomnieć numery telefonów, z których skorzystanie może uratować komuś nie tylko zdrowie, ale i życie.

116 111 – Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży, dostępny 24/7, oferujący wsparcie w trudnych sytuacjach

Numer ten funkcjonuje też jako strona internetowa 116111.pl, gdzie dostępne są dodatkowe formy kontaktu, takie jak czat czy e-mail.